Huiskamer 't Pumpke
"sociale ontmoetingsplaats voor jong én oud !’
Onze uitgangspunten
Dé ‘Huiskamer’ heeft een erkende en gewaardeerde plaats verworven in de Valkenswaardse gemeenschap. Er zullen maar weinig inwoners van deze gemeente – en omliggende gemeenten – zijn die deze ‘ Sociale ontmoetingsplaats voor jong én oud’ niet kennen of minstens van gehoord hebben. Er komen nu al kinderen van ouders die zelf als jongeren naar ’t Pumpke kwamen. Ook landelijk heeft de stichting bekendheid verworven. Al vijf maal mochten wij het predicaat “Kern met Pit” ontvangen.
Stichting Huiskamer ’t Pumpke – een pure Valkenswaardse vrijwilligersorganisatie gerund door ervaren en deskundige medewerkers - heeft de Huiskamerformule van laagdrempelig ontmoeting langjarig in de praktijk gebracht. Als Stichting hebben wij de ervaring en kennis opgebouwd om vraagbaak en kenniscentrum van deze werksoort te zijn. Valkenswaard en de regio verdienen meer ‘Huiskamers’!
Bestuur Stichting Huiskamer ’t Pumpke, Valkenswaard
De grondslag
Als er één ding is dat ruim een kwart eeuw praktijk van de Huiskamer heeft opgeleverd, dan is het wel het besef dat wij samen daadwerkelijk de leefbaarheid kunnen verbeteren en hoezeer dat dit alle moeite waard is!
Integratie is hét thema van deze tijd geworden. In een tijdspanne waarin het scheppen van tegenstellingen en ‘tegenovers’ – zij en wij – tot norm lijkt te worden, is er een roep om samenwerken en samenleven.
In Valkenswaard heeft Stichting Huiskamer ’t Pumpke hiervoor de kastanjes uit het vuur gehaald. De beginselen en werkwijze van de Huiskamer tonen aan dat jonge én oudere mensen, oorspronkelijke én nieuwe Nederlanders, financieel welgestelden en mensen met een kleine portemonnee, elkaar niet uit de weg hoeven te gaan maar elkaar nabij kunnen zijn en tot steun.
Geschiedenis van Huiskamer ‘t Pumpke
Een momentopname uit de ontstaansgeschiedenis van Huiskamer ‘t Pumpke: in 1984 ‘t Pumpke bestond als Jongerenvereniging bijna acht jaar, toen er ernstige problemen zijn ontstaan. Zozeer dat het toenmalige bestuur deze niet meer voor zichzelf kon verantwoorden. Deze problemen hadden vooral te maken met het overmatig gebruik van alcoholhoudende dranken.
Inmiddels hadden er een aantal gespreksronden plaatsgevonden met mensen uit het jongerenwerk en de jongerenwereld over plaatselijke jongerenproblemen. Deze problemen bleken na grondige analyse geen plaatselijke maar algemene problemen te zijn. Hieruit resulteerde voor een groot gedeelte de theorie die de grondslag vormt voor het idee, de formule, van de Huiskamer zoals die nu functioneert.
In 1984 ging ‘t Pumpke als eerste metde Huiskamerformule aan de slag. Vanaf die tijd heet het initiatief Huiskamer ‘t Pumpke, waar het voorheen Jongerenvereniging ‘t Pumpke heette.
De Gemeente was bereid het idee als experiment te ondersteunen voor twee jaar nl. 1985 en 1986. Deze is daarna omgezet in een beperkte subsidievorm.
Op 17 maart 1988 passeerde bij notaris Potters in Valkenswaard de Stichtingsakte.
DOELSTELLING
Uit de stichtingakte van Stichting Huiskamer ‘t Pumpke :
Doel van de Huiskamer
Artikel 2
1. De stichting stelt zich ten doel het bieden en bevorderen van mogelijkheden tot eigentijdse ontspanning en relatiecontacten aan jongeren en ouderen en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de meest uitgebreide zin.
2. De stichting tracht haar doel te bereiken door het onder leiding van door het stichtingsbestuur aan te wijzen persoon/personen:
- het scheppen van ontmoetingsplaatsen in huiskamersfeer - waar mensen bereid zijn zich ten opzichte van elkaar beperkingen op te leggen en waar communicatie centraal staat;
- het scheppen van mogelijkheden waar mensen een “onderdak” hebben in hun vrije tijd en het aanbieden van activiteiten;
- het aanbieden van gelegenheden waar mensen positieve ervaringen op kunnen doen en het ontwikkelen van activiteiten buiten de horecasfeer en consumpties sfeer en het ontwikkelen van dienovereenkomstig gerichte activiteiten, het zoveel mogelijk benaderen van de huiskamersfeer met voor iedereen gelijke kansen, ongeacht leeftijd, geloofsovertuiging, wereldbeschouwing, opleiding, financiële draagkracht, kunne of ras;
- het consequent weren van het verstrekken van alcoholhoudende dranken en het zo beperkt mogelijk houden van de consumptiedruk van buitenaf of van binnenuit; het bevorderen van een sfeer waar mensen zo open mogelijk kunnen zijn en iedereen in zijn waarde kan worden gelaten;
- het ontwikkelen en bevorderen van de zelfwerkzaamheid en gevoel van eigenwaarde van mensen, zowel individueel als in groepsverband;
het persoonlijke verantwoordelijkheidsgevoel van mensen bevorderen;
het samenwerken met andere organisaties die een soortgelijk doel beogen of nastreven.
Uit de vele gesprekken met jongeren en ouderen in de afgelopen decennia valt op te maken dat door hen ervaren problemen vaak terug te voeren zijn tot hét probleem: gebrekkige communicatie.
Het is vooral de opgroeiende mens (het kind, de jongere), de mens in ontwikkeling, die slachtoffer kan worden van een gebrek aan communicatie.
De praktijk van de Huiskamer wijst uit dat het omgekeerde ook mogelijk is: bevorder de communicatie en daarmee voorkom je (zelf)destructief gedrag, en dat komt de persoonlijkheidsontwikkeling ten goede.
“Daarom is opwaardering van het gesprek (het ‘buurten’) in de Huiskamer de belangrijkste activiteit. Het eerlijke gesprek dient een centrale plaats te krijgen in de samenleving. In deze zin wil de Huiskamer tegemoet komen aan de werkelijke behoeften en problemen van mensen”.
WERKWIJZE
Er zijn in Valkenswaard te weinig ontmoetingsgelegenheden zonder verplichtingen en buiten de horecasfeer. En de straat wordt in de regel niet meer ervaren als ontmoetingsplaats dicht bij huis, onder het oog van de buurt.
Daarvoor in de plaats zijn allerlei voorzieningen gekomen, die meestal één ding gemeen hebben, namelijk dat ze de gebruikers geld kosten. De scheiding van wonen en ontmoeten is ver doorgevoerd. Voor wat betreft de horeca is dat duidelijk. Maar zo langzamerhand zijn ook gesubsidieerde sociaal-culturele voorzieningen onbereikbaar voor de portemonnee van veel mensen.
“De Huiskamer” wil aan het ruimte scheppen van ongedwongen ontmoeting tegemoet komen door:
- geen entreegeld of lidmaatschapsgeld te vragen;
- zo laag mogelijke consumptietarieven (kostprijsniveau);
- de consumptiekeuze te beperken (alcoholische dranken zijn taboe) en
- een ongedwongen, open karakter van de ontmoetingsgelegenheid te verwezenlijken”.
Voorop staat de communicatie tussen jongeren onderling en de communicatie en
contacten tussen ouderen én jongeren te bevorderen.
Dit is een wezenlijk verschil met het gangbare categoriale welzijnswerk.
Als het goed is, krijgt het jongere kind bovendien naar verhouding meer aandacht; hoe jonger hoe meer. De ervaring leert dat het contact tussen jongeren en ouderen door beiden bijzonder wordt gewaardeerd. Ouderen leren vertrouwen stellen in jongeren en andersom. Er groeit een waardevolle band.
“In deze sfeer leren jongeren van de levenservaring van ouderen hetgeen voor hun ontwikkeling van (levens)belang is. De ervaring leert dat dit relatieproblemen vaak aanzienlijk vermindert”.
DÉ HUISKAMER: ONTMOETING, RESPECT, INTEGRATIE…
In een samenleving waarin groeiende consumptiedruk, individualisering en het gebrek aan integratie op de loer liggen, wordt de werkelijke ontmoeting tussen mensen stelselmatig bedreigd.
In de Huiskamer wordt geprobeerd geïntegreerde ontmoeting tot stand te brengen door vruchtbare voorwaarden daarvoor te scheppen.
Ontmoeting in de huiskamersfeer waar communicatie centraal staat.
De vergelijking met de privé-huiskamer in de opzet van Huiskamer ‘t Pumpke is op veel punten ver door te voeren. Wat dat betreft is de naam Huiskamer heel bewust gekozen.
Het gaat om een werkwijze die uniek mag heten. In dit opzicht verschilt de Huiskamer ook van het reguliere buurthuiswerk. De huiskamer is de plaats bij uitstek voor het gevoel van beschutting, geborgenheid, vertrouwelijkheid, ergens bijhoren waaraan mensen behoefte hebben en waaraan het hun blijkbaar zo vaak ontbreekt.
“In Huiskamer ‘t Pumpke wordt geprobeerd de goede, positieve elementen van de privé-huiskamer zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen. De bezoekersaantallen hebben in de loop der jaren op zijn minst duidelijk gemaakt dat deze vorm van ontmoeting aanslaat bij de mensen”.
‘Een activiteitenaanbod, ook als ze geen cent te verteren hebben’.
Uit het voorafgaande mag duidelijk zijn, dat de Huiskamer het uitgangspunt huldigt dat geld nooit een belemmering mag zijn voor het spel. Dat betekent dat er naar wordt gestreefd om spellen kosteloos te doen zijn of op zijn hoogst kostendekkend en dat er in de Huiskamer dus ook geen dure en geldverslindende spellen zijn.
“Door mensen activiteiten te bieden die geen geld kosten, leert men zichzelf bezig te laten zijn als het zakgeld op is. Dat is bovendien heel belangrijk uit oogpunt van voorkomen van destructief gedrag. Preventie dus”.
“Een omgeving die ‘consumptie-prikkelarm is’, is in onze ogen bevorderlijk voor de versterking van het gevoel van eigenwaarde van de bezoekers”.
‘Jong en oud’, ‘oorspronkelijk en nieuw’, samen sterk(er)’
Ontmoeting en communicatie mogelijk maken met anderen, waarbij de jong(st)e mens en het samen - leven centraal staat.
De Huiskamer stimuleert het contact tussen mensen van verschillende leeftijden en herkomst.
De opdeling in allerlei categorieën en hokjes lijkt tot de norm verheven, zelfs in de ontmoetingssfeer. Ga maar na: aparte ontmoetingsgelegenheid voor ouderen, voor jongeren tot 12 jaar, van 12-16 jaar, 16 jaar en ouder, voor vrouwen hier en mannen daar.
Voor de opgroeiende generatie betekent dit het ontberen van een waardevol element in haar ontwikkeling, namelijk het direct kennisnemen van de levenservaring van de ouder wordende mens. Voor de laatste betekent dit het ontberen van een eveneens waardevol element in zijn levensfase, namelijk het kunnen doorgeven aan het nageslacht van wat men in het leven als de moeite waard heeft ervaren, de vreugde van de oude dag, een perspectief voor jonge en volwassen mensen.
In de Huiskamer staat niet het land van oorsprong of herkomst, niet de huidskleur, maar het gezamenlijke land van toekomst in het midden.
“De ervaring van de Huiskamer leert, dat het verbinden van de schakels tussen de leeftijden en bevolkingsherkomsten als bijzonder positief wordt ervaren. De invloed op de nabije buurt van ‘t Pumpke is opmerkelijk”.
‘Alcohol en drugs maken meer kapot dan je lief is..’
Dat alcohol en drugs meer kapot maken dan je lief is, is algemeen bekend. Over de funeste rol die alcohol en drugs voor jongeren heeft hoeven we het hier ook niet te hebben.
Het is iedere keer weer schrikbarend om te horen op welke jonge leeftijd kinderen in aanraking komen met deze middelen.
Plaatselijk, regionaal en landelijk schieten de initiatieven van ‘Buurtende moeders’ (over nachtelijke stapuren en alcoholmisbruik) en ‘Moedige moeders’ (over drugs-misbruik) als paddenstoelen uit de grond. Ze onderschrijven het belang van goede communicatie en de behoefte aan laagdrempelige en consumptievrije ontmoetingsplaatsen. (Waar blijven de vaders trouwens?)
Er zijn al veel activiteiten stukgelopen op de allesoverheersende rol die de alcohol op den duur gaat spelen in de ontmoetingssfeer. De geschiedenis van Jongerenvereniging ‘t Pumpke zelf is daarvan slechts een voorbeeld. Ook uitbaters van buurthuizen, sportkantines en horecagelegenheden kunnen hier over meespreken.
In de Huiskamer wordt een strikt beleid gehanteerd. Wij bieden geen alcoholhoudende drank aan en tolereren niet het gebruik ervan in of op de accommodatie, en hanteren tevens een strikt drugsverbod. Het is vanwege de huiskamerformule vanzelfsprekend dat gokken, wedden om geld en gestolen goederen verboden zijn.
Geen onderscheid des persoon.
Er wordt in de Huiskamer principieel geen onderscheid gemaakt naar afkomst, leeftijd, geslacht, beroep, (levens)overtuiging, handicap, politieke voorkeur of wat dan ook. Niemand hoeft zijn of haar aanwezigheid in de Huiskamer te legitimeren.
De enige voorwaarde is, dat men zichzelf is op een eerlijke manier en dat men anderen daarbij die ruimte ook geeft: kortom, dat men zich als gast gedraagt. Er wordt naar ons idee in de samenleving teveel onderscheid gemaakt en gediscrimineerd. Het uitdelen van etiketten zit de mensen blijkbaar diep ingebakken.
Geen consumptiedruk
We hebben een heel beperkt aanbod van dranken: koffie/thee/fruitsap/cola/water. Er geldt geen verplichting voor verbuik en de pris is op onkostenniveua. Het meest gevraagd is gratis ‘kraanwater’, wat ons betreft ‘Graag!’
DE HUISKAMERFORMULE: ontwikkeling van het Kenniscentrum
Tot nu toe is op één plaats in Valkenswaard de Huiskamerformule in de praktijk
gebracht. De vele adhesiebetuigingen op de werkwijze maken duidelijk dat het een succesvolle formule is.
Met haar rijke historie en ideële instelling heeft Stichting Huiskamer ’t Pumpke alles in zich om naast Praktijkcentrum hét Kenniscentrum te zijn van deze manier van werken. Wij hebben ervaring en kennis in huis om hetgeen hier ontwikkeld is uit te dragen en zijn beschikbaar voor initiëring en implementatie op andere plaatsen binnen de gemeente, en daarbuiten, en tevens voor coaching van nieuwe teams van gastheren en vrouwen.
Om de uitbreiding van het werk van Stichting Huiskamer ’t Pumpke naar Kenniscentrum mogelijk te maken dienen nieuwe randvoorwaarden gesteld te worden naar subsidiëring en facilitering.
Vrijwilligers:
Stichting Huiskamer ‘t Pumpke wordt, bestuurlijk en in uitvoering, volledig gerund door vrijwilligers die vanuit betrokkenheid met jong én oud als gastheer of gastvrouw éénmaal of enkele malen per week hun diensten aanbieden. Bestuursleden komen voort uit het vrijwilligerscorps en zijn zelf ook als gastheer, gastvrouw of medewerkers klusjesdienst inzetbaar.
Mederwerk(st)ers van stichting Huiskamer ’t Pumpke genieten geen beloning voor hun werkzaamheden.